3. Ünite Güzel Ahlâk Değerlendirme

Kişinin güzel ahlaklı olmasında dinin rolü nedir? Açıklayınız.
Cevap: Allah (c.c.) din ile insanları iyi olmaya yönlendirmek istemiştir. Bütün peygamberler insanların en güzel ahlâklı olanları arasından seçilmiştir. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) bir Hadis-i Şerif’te şöyle buyurmuştur: Ben ancak güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim.
Birçok ayet ve Peygamberimizin (s.a.v.) hadis-i şerifi insanlara güzel ahlâklı olmayı öğütler ve kötü ahlâktan sakındırır. Güzel ahlâklı olmanın bu dünyadaki ve ahiretteki mükâfatından bahsedilerek insanlar iyi olmaya yönlendirilir. İnanan insanlar da Allah’ı razı etmek için kötülüklerden sakınarak iyi olmaya çalışırlar.

Güzel ahlaklı bir insan ne gibi özelliklere sahiptir? Söyleyiniz.
Cevap: Güzel ahlâklı insan Allah’ın emirlerine uyan, yasaklarından sakınan insandır. Güzel ahlâklı insan şu özelliklere sahiptir:

Alçak gönüllü
Güler yüzlü
Adaletli
Yardımsever
Doğru sözlü
Sabırlı
Cömert
Haksızlıklara karşı çıkan
Temiz
Yumuşak huylu
İnsanlarla iyi geçinen
Merhametli

İslam dininin, anne, baba ve kardeşler arasındaki ilişkilerde dikkat edilmesi gereken ilkelerine örnekler veriniz.
Cevap: İslâm dini, anne ve baba hakkına büyük önem vermiş, onlara karşı saygılı olmayı öğütlemiştir. Dinimizde tüm Müslümanlar birbirinin kardeşi olarak görülmüştür. Müslümanların birbirlerine merhametli olmaları öğütlenmiştir. Hal böyleyken kan bağı olan kardeşlerin de birbirlerine karşı sevgi, saygı, merhamet göstermeleri ve aralarında adaletli olmaları gerektiği açıktır. Anne, baba ve kardeşlerle ilgili birçok ayet ve hadis vardır. Bunlara örnek olarak şunları verebiliriz.
Ayetler:

“Allâh’a ibâdet edin ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabâya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya ve mâliki bulunduğunuz kimselere iyi davranın…” (Nisâ Sûresi, 36)
“Biz insana, ana-babasına iyi davranmasını vasiyet ettik! Çünkü anası, onu nice sıkıntılara katlanarak (karnında) taşımıştır. Sütten ayrılması da iki yıl içinde olur. (İşte bunun için:) «Önce Bana, sonra da ana-babana şükret!» diye tavsiyede bulunmuşuzdur. Dönüş ancak Banadır.” (Lokmân Sûresi, 14)
Rabbin, kendisinden başkasına ibadet etmemeniz ve anne babaya iyilik etmenizin (gerekliliğine) hükmetti. Onlardan biri ya da her ikisi senin yanında yaşlanırsa, onlara “öf” bile deme! Onları azarlama ve onlara değerli bir söz söyle. (İsrâ Sûresi, 23)
(Musa yalvarıp) Dedi ki: “Rabbim, beni ve kardeşimi bağışla, bizi rahmetine kat. Sen merhamet edenlerin en merhametli olanısın.” (Araf Sûresi 151)
Mü’minler ancak kardeştirler. Öyleyse kardeşlerinizin arasını bulup düzeltin ve Allah’tan korkup sakının; umulur ki esirgenirsiniz. (Hucurat Sûresi 10)
Bir de onlardan sonra gelenler, derler ki: “Rabbimiz, bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla ve kalplerimizde iman edenlere karşı bir kin bırakma. Rabbimiz, gerçekten Sen, çok şefkatlisin, çok esirgeyicisin.” (Haşr Sûresi 10)

Hadisler:

“Büyük kardeşin küçük kardeş üzerindeki hakkı, babanın çocuğu üzerindeki hakkı gibidir.” (İhya-i Ulumuddin, II/195)
“Büyüklerine saygı göstermeyen ve küçüklerine merhamet etmeyenler bizden değildir.” (İhya-i Ulumuddin, II/485)
Kardeşinle mücadele etme, onunla alay etme, ona verdiğin sözden dönme -veya üstesinden gelemeyeceğin bir şeyi vadetme-. (Tirmizî)
Selamı yayın, yemek yedirin ve Allah’ın emrettiği gibi kardeşler olun. (İbn Mace Etime 1)
Kardeşinle (gereksiz) tartışmaya girme, onunla (kırıcı şekilde) şakalaşma ve ona yerine getiremeyeceğin sözü verme. (Tirmizi, Birr 58)

Komşularla ilişkilerin sevgi ve saygı üzerine kurulması için nelere özen göstermek gerekir? Anlatınız.
Cevap: İslam dini komşuluk ilişkilerine büyük önem verir. Bir Hadis-i Şerif’te Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) “Allah’a ve ahiret gününe inanan komşusuna ikramda bulunsun.” demiştir.
Komşularımızla ilişkilerimizi sevgi ve saygı üzerine kurmak için şunları yapmalıyız:

Onlara güler yüz göstermeliyiz, selamlaşmalıyız.
Hâl ve hatırlarını sormalıyız.
İhtiyaçları varsa gidermeliyiz.
Zor zamanlarında yanlarında olmalıyız.
Hastalandıklarında ziyaret etmeliyiz.
Yiyip içtiklerimizden ikram etmeliyiz.
Gürültü yapmaktan kaçınmalıyız.
Çevremizi kirletmemeliyiz.
Özel yaşamlarını araştırmamalıyız.
Dedikodularını yapmamalıyız.

Dinimizde akrabalarla iyi ilişkiler içinde olmaya ve onlarla ilişkileri sürdürmeye ne denir?
A. İbadet B. Ahlak C. Sıla-i rahim D. İyilik
Cevap: C seçeneğidir. Çünkü sıla-i rahim, akrabalarla ilişkileri canlı tutmak, onlarla bağı koparmamak, onları ziyaret etmek anlamındadır.

“Ben ancak güzel ………………………… tamamlamak için gönderildim.” hadisinde boş bırakılan yere hangi ifade getirilmelidir?
A. Ahlakı B. Sözleri C. Düşünceleri D. İşleri
Cevap: A seçeneğidir.

Fâtiha kavramının anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
A. Açılış B. Sevgi C. Okuma D. İnanç
Cevap: A seçeneğidir. Fatiha, açılış anlamındadır. Kur’an-ı Kerim’in ilk yani açılış sûresidir.

Aşağıdaki bilgilerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına da “Y” yazınız.
(Y) Dinimize göre akraba hakkı, anne baba hakkından daha önemlidir.
(D) Anne ve babamıza “öf” bile dememeliyiz.
(D) Öğretmenlerimize karşı nazik ve saygılı olmalıyız.
(Y) Fâtiha suresi, üç ayetten oluşur.
(Y) Fâtiha suresi, Kur’an-ı Kerim’in 7. suresidir.
(D) Güzel ahlaklı olmak, başkaları tarafından sevilmemizi sağlar.
(D) Peygamberimiz (s.a.v.), cennetin, annelerin ayakları altında olduğunu söylemiştir.
(D) Dinimiz, büyüklere saygılı olmamızı, küçüklere de merhametle yaklaşmamızı istemiştir.

Not: Yanlış olan ifadelerin doğruları şöyledir:
Akraba hakkı da önemlidir ama anne baba hakkı daha önce gelir.
Fatiha Suresi 7 ayetten oluşur.
Fatiha Suresi Kur’an-ı Kerim’in 1. sûresidir.

Fâtiha suresinde boş bırakılan bölümleri tamamlayınız.

Bismillâhirrahmânirrahîm.
Elhamdü …lillâhi…Rabbil…âlemîn…………..
…Errahmânirrahîm………………………………..
Mâliki …yevmiddîn……………………………..……
…İyyâke…na’büdü…ve…iyyâke…nestaîn…
İhdinassırâtal …müstegîm………………………..
Sırâtallezîne en’amte aleyhim ğayril mağdûbi aleyhim veleddâllîn. Âmin.

Arkadaşlarımızla iyi ilişkiler içinde olmak için onlara karşı davranışlarımızda nelere dikkat etmeliyiz? Aşağıya bir şema çizerek düşüncelerinizi bu şemaya yazınız.
Cevap: Aşağıdaki gibi bir şema çizerek bu şemaya listedekileri yazabilirsiniz.